Voor de oplevering van de huizen was het toewijzen misschien nog wel meer een helse klus dan tijdens het wonen (en dat was ook al een continue geworstel).

Centraal Wonen kreeg vanaf het begin van de woningbouwvereniging het mandaat om zelf woningen toe te wijzen. Dat begon al bij woningtoewijzing voordat de huizen er überhaupt stonden.

Toen was het vooral lastig omdat het aantal en soort woningen steeds wijzigde, maar ook onduidelijk was wie nu serieus een huis wilde en wie niet. Er waren mensen die nooit op vergaderingen of kennismakingsdagen kwamen maar wel netjes de contributie betaalden. Hier zijn hele discussies aan gewijd en veel briefjes naar toe gestuurd.

Ook door scheidingen veranderde steeds weer de woningvoorkeur. In onze archieven zitten nog steeds (meestal geschreven) briefjes aan de woningtoewijzingscommissie (WTC) waarin aanvragen werden gedaan voor bepaalde woningen én weer wijzigingen op die aanvraag en weer wijzigingen op de 2e aanvraag en dat zijn bij elkaar héél veel briefjes.

Omdat toen sterk in klusters werd gedacht was het vanzelfsprekend dat je al koos voor een bepaald kluster als je een huis koos. Ook dat maakte dat mensen gedurende de voorfase weer wilden veranderen. Ze leerden elkaar steeds beter kennen en hun voorkeur voor een kluster , inclusief huis, veranderde dan. Er werd zelfs officieel aan ‘herklusteren’gedaan om iedereen de kans te geven weer opnieuw te kiezen voor een kluster en het bijbehorende huis. Tot op het allerlaatste moment bleef het lijstje van woningtoewijzing veranderen.

Misschien toch wat optimistisch om de eerste regels definitief te noemen. De werkelijkheid was een geheel andere. Niet één commissie heeft zoveel commotie en discussie opgeroepen als de WTC. Steeds weer als er een toewijzing plaatsvond, die door anderen werd bekritiseerd, werden weer nieuwe regels bedacht. Een objectieve toewijzing blijkt erg lastig in een woonvorm waar je ook nog eens alle mensen kent.

Zonder al te veel uit te wijden over de invloed van persoonlijke belangen bij toewijzingen, doen we toch een poging om verslag te doen van het historisch verloop van de woningtoewijzingsregels.

1983: Konsept

Toewijzingsreglement vrijstaande woningen van de vereniging Centraal Wonen Zevenkamp.

1. Vrijkomende woningen zullen worden gepubliceerd in de nieuwsbrief waarna de leden c.q. aspirantleden van de vereniging het recht hebben om binnen 14 dagen schriftelijk aan de
   woningtoewijzingskommissie te kennen te geven dat zij voor genoemde woning in aanmerking willen komen.
2. Aspirantleden worden op een wachtlijst geplaats en krijgen een volgnummer op basis van binnenkomst van het inschrijfgeld.
3. Leden die hun woning willen verlaten op grond van uitbreiding of inkrimping van hun huishouden hebben prioriteit voor wat betreft een vrijkomende woning.
4. Leden kunnen alleen onderling van woning ruilen in overleg met de woningtoewijzingskommissie. Woningruil met niet-leden is in principe onmogelijk.
5. Uitvoering van de woningtoewijzingsregeling zal door de Vereniging CW7kamp worden opgedragen aan een vertrouwenskommissie, bestaande uit 3 personen.
6. Bij geschillen kan het betreffende lid c.q. aspirantlid in beroep gaan (schriftelijk) bij het bestuur van de vereniging CW7kamp.
7. Deze regeling zal gelden vanaf….

Overwegingen van toewijzing:
De woningtoewijzingskommissie stelt zich als taak om als goede mannen en vrouwen naar billijkheid, eer en geweten woningen toe te wijzen aan leden c.q. aspirantleden op basis van de volgende overwegingen:
– mate van urgentie van de woningzoekenden
– verhouding woninggrootte/huishouden
– datum van inschrijving van aspirantleden
– tijdstip waarop de woning betrokken kan worden
– zoveel mogelijk zal de wtc rekening houden met mogelijke voorkeuren van het kluster
– bij gelijkwaardige leden beslist het lot

De discussie over dit voorstel laat al direct de verschillen in visie zien. En na een heftige discussie wordt het voorstel met aanpassingen aangenomen:

• Leden kunnen alleen onderling van woning ruilen in overleg met de woningtoewijzingskommissie. Woningruil met niet-leden is in principe
  onmogelijk: in overleg met wordt met instemming van.
• Inspraak klusters: de WTC draagt één kandidaat voor aan het kluster die dan kan instemmen of afkeuren. Het kluster kiest dus niet tussen verschillende kandidaten.
• Klusters worden verplicht hun oordeel met reden omkleed naar buiten te brengen.

In juli 1983 komen de eerste woningen al vrij. De eerste, een B-woning, wordt intern toegewezen en de daardoor vrijkomende E-woning extern. Er waren blijkbaar maar weinig aspirantleden op dat moment die dit huis wilden, omdat ik (Els) toevallig weet dat alleen Carola Zoetman met Joyce prikte en de familie Tieman. Beide huishoudens waren nog maar net ingeschreven als aspirantlid. Frans en Els Tieman kregen het eerste huis toegewezen dat vrij kwam na de oplevering, na een wat rommelige kennismaking in de Hoop. Maar ja, het was ook de eerste toewijzing.

1985/1986, rel rond woningtoewijzing

Een intern lid die in een A-woning woont, en ook nog eens ernstig last heeft van overlast van de komplex (de kroeg), prikt op een B-woning in de G-rij en wordt afgewezen op niet officieel naar buiten gebrachte gronden. Een ander lid (op dat moment voorzitter) die gaat scheiden krijgt de woning toegewezen. De eerste gaat in beroep bij het bestuur. De gehele woningstoewijzingscommissie treedt af. Deze situatie wordt uitgebreid in een extra plenaire besproken. De bestaande regels blijken niet te voldoen in deze situatie. Besloten wordt dat 4 bestuursleden de toewijzing voor deze B-woning gaan doen, dat er een commissie komt om de woningtoewijzingsregels te verbeteren en er komt een interim woningtoewijzingscommissie met 2 bestuursleden. Het bestuur neemt de toewijzingstaken over, iets wat volgens anderen eigenlijk niet kan volgens de reglementen. Zij zijn immers het beroepsorgaan.

De 4 leden van het bestuur (exclusief de voorzitter) wijzen de woning aan het gescheiden lid toe en doen een voorstel om het andere lid voorrang te geven bij de eerst vrijkomende woning. Hiermee denken ze de zaak te hebben afgerond.

Maar snel daarna wordt het bestuur onaangenaam verrast door een brief van een advocaat van één van de leden waarin staat dat hij een rechtszaak tegen het bestuur wil aanspannen over de procedure rond de
toewijzing van de B-woning. Gelukkig bleek dit niet meer dan een dreiging waar geen vervolg aan werd gegeven.
Bovendien stemt de voorzitter in de plenaire van 28 januari 1986 als laatste tegen het voorstel om het andere lid voorrang te geven voor een vrijkomende A of B woning terwijl de stemming op dat moment 20 voor en 19 tegen was. Bij gelijke stemmen is het voorstel verworpen volgens de statuten.

Dit werd hem erg kwalijk genomen en enkele leden zeiden hun lidmaatschap van Centraal Wonen op. Als reactie hierop stapte het hele bestuur op.

En hoe loopt het verder af? De bewoner die boven de kompleks woonde, ruilt met een B-woning van een ander lid, die zelf blijkt te gaan verhuizen. Ondanks deze ‘truc’ accepteert de vereniging dit maar om van het
probleem verlost te zijn. Zijn woning boven de kompleks wordt niet meer verhuurd maar geruild met het 7e kluster.

Zowel deze bewoner als het lid dat de rechtszaak wilde beginnen betaalden geen contributie meer en werden eind 1986 als een van de eerste leden geschorst. De laatste woont 25 jaar later nog in CW en zijn schorsing werd in 2007 weer teruggedraaid, maar dat lezen we wel in deel 9 Ergernissen.

In april 1986 worden nieuwe regels vastgesteld. Hierin wordt opgenomen dat alle omwonenden meebeslissen bij een toewijzing en niet alleen de klusters. (geografisch kluster).

In oktober 1996 komt een extra regel in het woningtoewijzingsreglement dat de rechten van leden beschrijft bij splitsing van huishoudens:

Bij het splitsen van huishoudens wordt de persoon die dat huishouden verlaat beschouwd als een kandidaatlid met verhoogde prioriteit bij het voordragen voor een nieuwe woning.

Hiermee worden alle soorten scheidingen bedoeld, dus ook bijvoorbeeld het zelfstandig gaan wonen van jongeren. Met verhoogde prioriteit wordt bedoeld dat in zo’n geval alleen die persoon in eerste instantie wordt voorgedragen voor een vrijkomende woning. Bij een eventuele afwijzing door het betreffende kluster volgen de overige kandidaatleden.

Het gaat een tijdje goed bij de toewijzingen. Hoewel de leden van de toewijzingscommissie klagen dat er veel kritiek is in de wandelgangen en dat zij het nooit goed kunnen doen.

Maar wijzigingsvoorstellen blijven niet uit:

1988: C ook voor één persoon?

Een bewoner in een A-woning zwengelt de discussie aan dat hij volgens de bestaande regels alleen in aanmerking kan komen voor een B-woning. Omdat er relatief weinig B-woningen zijn vertrekken mensen met een A-woning
uit CW om ruimer te kunnen wonen. Hij stelt voor om alleenwonenden ook in aanmerking te laten komen voor een C-woning (kleine 4 kamerwoning).

De plenaire stemt hier tegen met de argumenten dat de A-woningen dan niet meer interessant zijn voor alleenwonenden en dat dit afwijkt van de gemeentelijk gehanteerde normen.

1990: kluster of geografisch kluster?

In nieuwsbrief 89 van juni 1989 komt Napoleon met een voorstel om de vorige regels weer te wijzigen en de klusters in alle tijden te laten beslissen over het toewijzen van woningen die geografisch tot dat kluster behoren. Dit om te voorkomen dat klusters te klein of te groot worden, Deze discussie loopt 4 plenaires door tot januari 1991. Uiteindelijk wordt beslist tegen het voorstel van Napoleon omdat de bewoners vinden dat ook  nietklusterleden hun buren moeten kunnen kiezen. Zowel de klusters als de nietklustergebonden omwoners beslissen over de woningtoewijzing.

1992: aantoonbare belangstelling voor de doelstelling van CW

In 1992 komt de WTC met het voorstel het gedrag van kandidaatleden en leden die een woning willen, mee te wegen in de toewijzing. Het gaat hier om gedrag dat blijk geeft van belangstelling voor de doelstelling van CW. Deze regel komt voort uit situaties waarin leden die in de ogen van anderen niets bijdragen toch in aanmerking willen komen voor een andere woning. Maar ook omdat sommige kandidaatleden nooit iets van zich laten horen en soms blijkt dat als zij eenmaal een woning hebben gekregen, geen actieve bijdrage leveren aan CW aktiviteiten.

Dit aanvullende artikel over gedrag wordt in de plenaire van juli aangenomen.

Als aanvulling hierop wordt een introduktiecommissie opgericht die kandidaatleden meer wegwijs moet maken in CW. Zij organiseren open dagen, verzorgen een informatiemap, bieden een vorm van begeleiding aan kandidaatleden. De WTC roept de leden van een geografisch kluster bij elkaar die alle motivatiebrieven van kandidaatleden lezen en beslissen wie zij uitnodigen.

1994: bovenste van de wachtlijst uitnodigen

Een lid doet een voorstel om voortaan niet meer alle kandidaatleden aan te schrijven als er een woning vrijkomt, maar alleen diegene die het langst op de wachtlijst staat. Heeft deze geen belangstelling dan de tweede uitnodigen. Dit vooral om kandidaatleden meer inzicht te geven in de wachttijd.

Andere leden zijn het hier niet mee eens, omdat in het verleden is gebleken dat het juist goed is meer aandacht te geven aan selectie. Er wordt een alternatief voorstel toegezegd, maar dit komt er nooit.

1995: Versoepeling aantal bewoners in woning

In 1995 geeft de WTC aan dat het bestuur meer moet doen aan werving van nieuwe leden. Het is steeds moeilijker om eenpersoons huishoudens te vinden voor de A en B woningen omdat deze relatief duur zijn. Zij zien door de huurstijgingen ook problemen ontstaan voor het toewijzen van andere woningen. Een eenoudergezin met een bijstandsuitkering komt hier al niet meer binnen.

Een paar maanden daarvoor heeft de woningbouwvereniging voor het eerst zelf een nieuwe bewoner gezocht en voorgedragen. Dit heeft
gelukkig goed uitgepakt. Er staan te weinig mensen op de wachtlijst.

Het vernieuwde reglement van december 1995 laat toe dat ook 2 personen in aanmerking komen voor een A of B. Vervolgens worden ook de aandachtspunten voor het eerste gesprek met belangstellenden voor de woning aangescherpt.

Overigens kwamen in 1995 de eerste bewoners die ooit waren vertrokken weer terug in Centraal Wonen. Heimwee naar het dorp…

1996 Verdergaande verruiming aantal bewoners in woning

In 1996 worden de WTC regels weer verruimd om de woningtoewijzing makkelijk te maken. Nu wordt minimum aantal bewoners per woning
gedefinieerd:

Woningtype
A t/m B  Minimaal 1 persoon
C t/m F  Minimaal 2 personen
G Minimaal 3 personen

Met als toevoeging dat bij gelijke geschiktheid meerdere personen per woning de voorkeur geniet. Dit om de eerder bedoelde verhouding woning/aantal personen te waarborgen.

1997 Woongoed wijzigt zonder overleg procedure

Na toewijzing van een A-woning blijkt de woningbouwvereniging Woongoed de woning volgens het nieuwe advertentiemodel gepubliceerd te hebben in de krant en beweert dat de WTC niet meer bevoegd is zelf
kandidaten te zoeken. Dit klopt niet. Een jaar daarvoor is afgesproken dat de CW de eigen procedure volgt en alleen als geen kandidaat wordt gevonden wordt de woning meegenomen in het advertentiemodel. Overleg met Woongoed zet de oorspronkelijke afspraken weer op scherp.

1997: Verdere definiëring van kandidaatlid met verhoogde prioriteit

Naar aanleiding van een moeizaam verlopen toewijzing van een A-woning wordt de definiëring van een kandidaatlid met verhoogde prioriteit aangescherpt. Het ging hier weer over prioriteit: in dit geval een volwassene of een jongere die het huis verlaat:

Een partner die bij een interne verhuizing geen leeg huis achterlaat, blijft lid van CW voor de toewijzing van een woning. Een jongere vanaf 21 jaar die in CW woont is voor de toewijzing van een woning kandidaatlid met verhoogde prioriteit.

En

Voordat kandidaatleden met verhoogde prioriteit een woning wordt toegewezen hoort de WTC de omwonenden. De omwonenden kunnen hier echter geen rechten aan ontlenen.

Hiermee wordt de inspraak bij interne woningtoewijzingen afgezwakt.

Aanvullend wordt de beroepsprocedure beschreven.

1999 WTC stapt op

Na een bijna foutgelopen toewijzing treedt de hele WTC af. De WTC wordt verweten niet voldoende te weten over bestaande regels waardoor een lid bijna haar toegewezen woning en huursubsidie was kwijtgeraakt. Ook een ander lid (kandidaatlid of kandidaatlid met verhoogde prioriteit?) was het er niet mee eens dat hij een woning NIET toegewezen kreeg. In nieuwsbrief 149 verschijnt de volgende advertentie:

Dringende Oproep CW, WTC:
Onze bovenstaande gezellige complex heeft dringend behoefte aan een nieuwe WTC. Als je stressbestendig, actiegericht en onpartijdig bent, gestructureerd kunt denken en in teamverband kan werken, dan ben jij de aangewezen kandidaat voor de WTC.

Weer een nieuwe ploeg gaat aan de slag.

2001 Werken met een numerieke wachtlijst

De WTC komt met een nieuw voorstel in de nieuwsbrief. Zij vinden de WTC en het bestuur wel deugen maar de procedure niet. Zij voelen zich niet serieus genomen door de beroepsmogelijkheid waardoor het bestuur hun besluiten kan overstemmen. Zij willen de beroepsprocedure afschaffen tenzij het om procedurele fouten gaat.

Kortom: de introductiecommissie houdt zich bezig met introduceren. Het bestuur met besturen. De WTC met woningen toewijzen. De omwonenden met buren kiezen.
Ondertussen schrijven een aantal bewoners een open brief over hun ervaringen met het voeren van selectiegesprekken met kandidaatleden volgens de woningtoewijzingsregels. Zij geven aan dat zij veel moeite hebben met de procedure. De toewijzing van woningen moet gebeuren door de omwonenden binnen één week na de sluitingsdatum van reageren door kandidaatleden. Dit ls niet te realiseren. In de praktijk komt het er dan op neer dat soms slechts twee of drie omwonenden aanwezig kunnen zijn en moeten beslissen voor alle omwonenden. Bij deze toewijzing werden drie kandidaten uitgenodigd, die alle drie geschikt zouden zijn. Eén van deze drie was al twee keer eerder afgewezen, maar omdat zij gesprekken voeren met steeds weer andere buren hebben zij te maken met steeds weer andere criteria. In deze situatie koos de meerderheid voor ‘jong’ en dat betekende dat zij voor de derde keer werd afgewezen. Dit voelde iedereen als een steen op de maag.

Deze bewoners pleiten voor vernieuwing van de regels waarin een kandidaatlid bij aanmelding éénmaal een gesprek heeft met vertegenwoordigers van CW en bij geschiktheid op een wachtlijst komt. De toewijzing moet dan vervolgens gaan op volgorde van de wachtlijst.

Na heel veel geharrewar stemt de plenaire vóór inspraak van omwonenden, maar niet voor een doorslaggevende stem van hen, en weer wel voor selectie bij de poort en een numerieke wachtlijst, en weer niet voor afschaffen van de beroepsprocedure bij het bestuur. Dit lijkt allemaal behoorlijk tegenstrijdig, maar het lukte de WTC en het bestuur tot drie voorstellen te komen.

Zo wordt uiteindelijk in 2002 besloten direct bij aanmelding een gesprek te voeren met bewoners, de WTC en het kandidaatlid. Als het kandidaatlid akkoord wordt bevonden komt deze op de wachtlijst. Bij een vrijgekomen woning krijgt de eerste op de wachtlijst het eerste recht en wordt uitgenodigd  voor een gesprek met de omwonenden. Wil hij zelf niet dan wordt de tweede uitgenodigd. De omwonenden kunnen nog negatief beslissen maar alleen bij zeer ernstige bezwaren. Vervolgens worden de WTC en de introductiecommissie samengevoegd om de gesprekken bij aanmelding te gaan voeren.

Een plenaire daarna wordt besloten het inschrijfgeld voor kandidaat leden te verhogen van € 25,– naar € 75,– per jaar. Dit om alleen serieuze kandidaatleden op de wachtlijst te krijgen, maar ook een bedrag te vragen wat meer in verhouding is met wat de leden betalen voor de energiekosten in de klusters. De kandidaatleden mogen daar immers ook gebruik van maken.

Deze verandering werd echter met grote  erontwaardiging ontvangen bij enkele kandidaatleden en daarom ook snel daarna weer ingetrokken.

2003 weer nieuwe normen aantal mensen per woning

De WTC komt weer met een nieuw voorstel voor het aantal bewoners per huis. Zij zijn van mening dat de wijziging bijdraagt tot een betere verdeling van de woningen:

A wordt weer voor één persoon (was maximaal twee)
B voor maximaal twee personen, C voor minimaal twee personen (was al zo besloten)
D en E voor minimaal 3 personen (waren beide minimaal twee personen)
en
F (was minimaal 2 personen) en G voor minimaal 4 personen (was drie).

Maar in 2004 kwam hier al weer een uitzondering op. Omdat een jong stel in een A-woning graag naar een grotere woning wilde vroegen zij de plenaire
om een uitzondering voor hen te maken zodat zij ook in een grotere woning konden. De plenaire stemde hier mee in.

2005 Verzoek tot kopen woningen

Door de hoogte van de huren vragen steeds meer bewoners naar demogelijkheid om hun woning te kopen van Vestia. Het bestuur voert een enquête uit onder bewoners met de vraag wie eventueel belangstelling heeft voor het kopen van zijn/haar woning. 50% (!) van de bewoners geeft aan hier belangstelling voor te hebben, maar Vestia wijst de vraag om hier over te praten af.

2007 de toekomst?

Deze wat ‘saaie’ opsomming van woningtoewijzingsperikelen was minder saai dan het hier lijkt. Juist deze commissie is een van de meest hectische en lastige gebleken in de CW7 geschiedenis. En het wordt ook steeds lastiger gezien de hoge huren en de belangstellenden die hierdoor afhaken. Alleen de A en een paar B’s vallen nog onder de grens van huurtoeslag. De andere woningen zijn daarom nauwelijks meer bereikbaar voor gemotiveerde kandidaatleden met een lager inkomen.

2007 wordt daarom heel belangrijk. Na brandbrieven aan de woningbouwvereniging Vestia wordt nu gestart met een onderzoek naar de situatie wat betreft de hoogte van de huren en de match met gemotiveerde kandidaatleden.
We zien steeds meer mensen vertrekken om buiten CW, soms naast de deur, een huis te kopen. Lees hierover meer in deel 9 Ergernissen.